De schaduw van de grote broer

Het jaar 2014 was een dieptepunt in de verhouding tussen Rusland en het Westen. In Oekraïne sloeg de euforie over Majdan om in verbijstering over Ruslands agressie. De oorlog in de Donbas heeft al duizenden slachtoffers gekost. In het voormalige Oostblok herleefde de oude angst voor de grote broer. Maar ook in Rusland is de euforie verdwenen. Poetins populariteit daalde door de roebelcrisis.

Poetin noemde Euromajdan een ‘fascistische coup van de Kiev-junta’. Oekraïners werden afgeschilderd als neonazi’s. Ruslands selectieve verontwaardiging over de Tweede Wereldoorlog is in Oost-Europa maar al te bekend. Jaarlijks protesteert Rusland als de Letse SS-veteranen in Riga hun gevallen kameraden herdenken, maar de wandaden van het Rode Leger zijn in Rusland taboe.

‘Oekraïners zijn geen fascisten, ze verdedigen gewoon hun vaderland,’ zegt Ojars Aleksis (91) in Riga. Hij werd in 1943 gedwongen gemobiliseerd voor de Letse SS-legioenen en is daar zijn hele leven op aangekeken.

Laura Starink sprak in Letland, Rusland, Polen en Oekraïne met veteranen, soldaten, politici, priesters, Joden en historici en zag hoe de geschiedenis blijft nadreunen in het voormalige wereldrijk.